Sander C (43) van De Etserij. Gevestigd in de kelder van zijn huis in Deventer. Sterker, in zijn eigenhandig uitgegraven kelder. Waarbij zijn opleiding bouwkunde en zijn jaren op een paar architectenbureaus natuurlijk goed van pas kwamen.
Zijn liefde voor etsen gaat terug tot de tijd dat hij grafiek deed aan de kunstacademie. “Elke beweging die je maakt, elk krasje zie je terug. Dat maakt etsen spannend. Bovendien loopt er van etsen een directe lijn naar mijn andere grote liefde: oude, eeuwenoude kaarten.”
Daarmee zijn we meteen bij een monnikenwerk, eigenlijk zijn eerste Etserij-project, dat hij onlangs afrondde: een zelfgetekende kaart van Deventer anno 1832. “De oorsprong daarvan lag bij een kadasterkaart van de stad uit dat jaar. Prachtkaart, maar mij niet gedetailleerd genoeg. Het particulier bezit was dan wel nader aangeduid, het rijksbezit niet. Niet beeldend genoeg, naar mijn smaak. In de zin dat het mij vooral ging om de leesbaarheid en de beleving voor het publiek. Mijn belangrijkste motivatie was het verband duidelijk maken tussen het bebouwingspatroon, het feitelijke gebruik en de historische groei.
“Hang naar perfectionisme”
“Voeg daarbij mijn hang naar perfectionisme en het mag duidelijk zijn dat mijn ambitieniveau qua aanpak en afronding van deze klus, zoals bij elke opdracht trouwens, hoog was.” Dus dook hij in luchtfoto’s uit 1922 om de dakvormen te achterhalen. En in geniekaarten om de vestingwerken rond Deventer perfect in beeld te kunnen krijgen. Een jaar later was de kaart klaar. Digitaal, welteverstaan. En digitaal is maar digitaal.
“De link naar etsen was toen snel gelegd. Geen techniek die beter past in de traditie van het maken – al is vervaardigen misschien wel een beter woord – van kaarten. Etsen heeft dat historische. En etsen is allesbehalve vluchtig. Integendeel, het is juist een toonbeeld van duurzaamheid.”
Zo gezegd, niet zo makkelijk gedaan. Want hoe krijg je een digitale plaat op een zinken plaat? “Zelf etsen was natuurlijk een optie, maar wel heel erg bewerkelijk. Bovendien twijfelde ik of ik dan wel de gewenste staat van beeldkwaliteit kon bereiken.”
… als in een tijdmachine, van het nu van Photoshop
naar het toen van etsnaalden op zink”
De zoektocht daarnaar bracht hem bij een nieuwe printtechniek. Die hem eindelijk in staat stelde om het beste van twee werelden, het digitale en het traditionele, te verenigen. Digitaal etsen was daarmee een feit. En Sander C een gelukkig man. Een gelukkige ambachtsman. Die elke klus beleeft als in een tijdmachine. Dan leeft hij in het nu van Photoshop, dan zit hij weer in het toen van etsnaalden op zink.
“Dat is meteen ook het mooie van wat ik nu doe. Het is niet alleen voortborduren op een aloude techniek, het is ook voortdurend zoeken naar manieren, naar methoden, naar alles wat de moderne tijd maar te bieden heeft om die techniek steeds verder te verbeteren, te perfectioneren.”
Ik heb de draad, de levenslijn van het etsen weer opgepakt”
“Bovendien, etsen 3.0 is echt nog wel degelijk een ambacht in de ware handvaardige zin van het woord. Het is niet druk op de knop klaar, zeker niet. Neem alleen al het basismateriaal, de digitale afbeelding. Daar ga ik, hoe modern ook, ambachtelijk mee aan de slag. Contrast, scherpte, raster… Het zijn allemaal elementen die bepalend zijn voor het eindresultaat. Elementen ook waarmee ik, naar eigen inzicht en artisticiteit, kan spelen. Om aan elk digitaal beeld mijn signatuur te geven. Een beeld, het beeld, wordt mijn beeld.”
“Daarna is het nog één en al ambachtelijkheid. Welke inkt gebruik ik? Wat voor papier? Hoe zullen ze op elkaar reageren, inkt en papier? Hoe stel ik de printer in? Hoe lang gaat de plaat in het zuurbad? Allemaal vragen, lees onzekerheden. Die mijn ambachtelijkheid keer op keer danig op de proef stellen. Natuurlijk is dat lastig, maar het is meteen ook het mooie van wat ik doe: ik moet het, nee, ik mag het allemaal zelf doen, zelf bepalen. En juist daardoor groei ik en blijf ik groeien in mijn vakmanschap, in mijn ambachtelijkheid.”
Groeien in mijn vakmanschap, groeien in mijn ambachtelijkheid’
Wat Sander C doet, staat niet op zichzelf. Los van het feit dat ze er nog zijn, grafici die met hart en ziel traditioneel aan het etsen zijn, spelen er tal van ontwikkelingen op het gebied van etsen. “Er wordt gewerkt met fotografische belichting en met contactafdrukken. Er wordt naarstig gezocht naar alternatieven voor het zuur en het zink. Mijn insteek is die van reproductie vanuit een digitale omgeving. Wat mijn procedé kenmerkt, is de mix van het productieve, het economische en het betrouwbare. Een mix die onontbeerlijk is, wil ik mijn techniek commercialiseren.”
Over commercialiseren gesproken… Met etsen, met het nieuwe etsen een mooie toekomst opbouwen, daarom is hij met De Etserij begonnen. Zodat hij liefst een paar keer per jaar van die prachtige stedenkaarten kan maken. Een heel assortiment aan etsen kan opbouwen. Een assortiment dat via allerlei kanalen zijn weg weet te vinden naar een steeds groter publiek. Veel vrij werk kan maken. Maar ook veel werk in opdracht.
Een mooie toekomst… Het prikkelt Sander C tot een hem typerende, dus relativerende ja zelfs ietwat filosofische slotopmerking: “Hoe zeer etsen en hoe zeer De Etserij ook helemaal mijn ding, mijn lust en mijn leven is, bij een mooie toekomst denk ik aan meer. Omdat er meer is in het leven dan etsen.” –
ACHTERGROND
In September 1970 ben ik geboren in Lisse, als tweede van vier zonen in een gereformeerd tuinbouwgezin. Veel vrije tijd was er niet, maar wat er was besteedde ik aan het uittekenen van ideeën, kaarten, bouwen met karton en papier. Bedenken en maken waren mijn drijfveren, enkel gedreven door mijn eigen inspiratie.
Dit deed mij besluiten on na de MAVO de MTS bouwkunde te volgen. Een fijne opleiding waar het ging om het materiaal en het hoe en waarom van het maken. De HTS bouwkunde die ik daarna volgde, leidde een andere, meer bedrijfsmatige kant op. Daarom heb ik de switch gemaakt naar de kunstacademie in Kampen, waar ik grafiek koos als studierichting.
In 1993 ben ik getrouwd, en ik heb 3 kinderen uit dit huwelijk.
Van 1994 tot 2000 heb ik gewerkt bij Lensink Albers architecten te Rijssen, eerst als assistent ontwerper, later als meewerkend architect. Van 2000 tot 2002 heb ik als zelfstandige, en soms op projectbasis, ontwerpen gemaakt voor diverse partijen.
In 2001 ben ik gescheiden en verhuisd naar Deventer, waar ik het mooie huis vond dat nu mijn thuisbasis is. Een huis waar sinds 1950 nooit meer wat aan gedaan was, en waar ik veel tijd en liefde aan heb kunnen besteden.
Tussen 2003 en 2007 ben ik werkzaam geweest bij de afdeling Archeologie van de gemeente Deventer, vooral uitvoerende werkzaamheden, meten en tekenen in het opgravingsveld.
Vanaf 2007 heb ik als tekenaar/ projectleider gewerkt bij I’M architecten te Deventer. Daar kon ik in redelijke vrijheid en zelfstandigheid projecten op poten zetten en begeleiden. Van eerste pennenstreek tot oplevering.
Vanaf 2011 heb ik dit weer achter me gelaten, mede vanwege de krimpende werkgelegenheid in de sector. De vrijgekomen tijd heb ik met beide handen aangegrepen om me weer helemaal te richten op het maken van dingen.
In augustus 2013 heb ik ‘De Etserij’ opgericht.